Bu yazımda sizlere Modern Olimpiyatların 120 yıllık geçmişinde sporculuğun dışındaki özellikleri ile tanıdığımız kişileri hatırlatmak istedim.

1896 Atina

*1896 Olimpiyatının en genç sporcusu olan 10 yaşındaki Yunanlı Jimnastikçi Dimitrius Loundras Bronz Madalya kazandı. Loundras, iki Dünya Savaşına da katılmış ve Amiral olmuştur. Loundras, 2012 Olimpiyatına kadar yapılan tüm Olimpiyatlarda yarışmış en genç sporcudur.

1908 Londra

*1908 Londra Olimpiyatı Maraton Yarışında Sherlok Holmes kitaplarının yazarı olan Sir Arthur Conan Doyle Saha Hakemi idi.

*Sekiz Tek yarışında birinci olan İngiliz Leander Club ekibinden Sir Albert Gladstone (5. Baron) 1906-1909 arasında Oxford ekibindeydi. Henley yarışlarında ödüller kazandı, 1. Dünya Savaşı sırasında Mezopotamya, Gelibolu gibi muharebelere katıldı, savaş sonrasında Bank of England‘ın direktörü oldu.

*Aynı ekipten Guy Nickalls, Henley yarışlarında 22 kez Madalya kazanmış çok ünlü bir kürekçiydi. Henley Goblets yarışlarındaki beş madalyalı rekoru ancak yıllar sonra Sir Steven Redgarave tarafından kırılmıştı. Oxford ekibiyle 1887-1891 yılları arasında Cambridge ekibine karşı yarıştı. Babası 1850 yılında Henley yarışlarında İki Tek Dümencisiz teknesi için Silver Goblets & Nickalls' Challenge Cup kupasını başlatmıştı. Oğlu Guy Oliver Nickalls, 1920 ve 1928 Olimpiyatında Sekiz Tek ekibiyle iki kez Gümüş Madalya kazandı.

1912 Stockholm

*Birinci olan İngiliz Leander RC Sekiz Tek ekibinin hamlası Philip Fleming, 1910 Boat Race yarışını kazanan Oxford ekibindeydi. Philip, James Bond serisinin yaratıcısı Ian Fleming’in amcasıydı. 2003 yılında Cambridge ekibine karşı Boat Race yarışını kazanan Oxford ekibinin Sekiz Teki “Philip Fleming” adını taşıyordu.

*Aynı ekipten Isle of Man adasında doğan Sidney Swann, 1920 Anvers Olimpiyatında aynı teknede Gümüş kazanacaktı. Swan, 1911 ve 1912 yarışlarında Cambridge teknesindeydi. 12 Eylül 1911 tarihinde Tek Çifte ile Manş Denizini 3 saat 50 dakikada geçti. “Manx” (Isle of Man) Man Adasından Olimpiyatta Madalya kazanmış tek sporcu oldu. Swan, babasının öldüğü 1942 yılında NARA (National Amateur Rowing Association) başkanı oldu ve bu görevi 1956’ya kadar devam ettirdi.

*Pentatlon yarışında daha sonra 2. Dünya Savaşında ünlü olan (General) George S. Patton da vardı. General yarışı beşinci olarak tamamladı.

1920

*Tek Çifte yarışında birinci olan Amerikalı J. B. Kelly, Monaco Prensesi ve film yıldızı Grace Kelly’nin babasıydı ve bu yarışlarda iki Altın Madalyanın sahibi oldu. Kelly Olimpiyat için Avrupa kıtasına geldiğinde Londra’da Henley Regatta yarışına katılmak istemiş ancak organizasyon komitesi tarafından kabul edilmemişti. Açıkça söylenmese de Kelly’nin çok iri cüssesi dolayısıyla yarışmada dengesizlik yaratmasından ve favori İngiliz Jack Beresford‘u geçmesinden korkulmuştu. İngilizlerin korktukları Olimpiyat yarışında gerçek oldu.

 John B. Kelly‘nin (1889-1960) doğduğu yer olan Fairmount Park - Philadelphia’da anısına yapılan bronz heykel

John B. Kelly arka arkaya 126 Tek Çifte yarışı kazanmış bir efsanedir. Oğlu John Kelly Jr. 1956 Olimpiyatında Tek Çiftede Bronz Madalya almıştır.

*İkinci olan İngiliz Jack Beresford, 1924 Paris’te Tek Çiftede Altın, 1928 Amsterdam’da Sekiz Tekte Gümüş, 1932 Los Angeles’te Dört Tek Dümencisizde Altın, 1936 Berlin’de İki Çiftede Altın Madalya kazandı. Üç Altın, iki Gümüş Madalyalı rekoru ancak 60 yıl sonra Steve Redgrave tarafından arka arkaya beş Olimpiyatta kazandığı 5 Altın ve 1 Bronz Madalya ile kırılacaktı. Beresford, Henley yarışlarında birçok birincilikler almış, 1936 Berlin Olimpiyatında açılış merasiminde kafilenin bayrağını taşımıştı. 1946 yılında “Steward of Henley Regatta” görevini aldı, 1948 Londra Olimpiyatı Organizasyon Komitesinde çalıştı, Thames Rowing Club başkanlığını 1970’den 1977’de ölünceye kadar yürüttü. Ülkesinde birçok değerli nişan ve ödüle layık görüldü.

*Sekiz Tek yarışında Amerikanın ardından ikinci olan İngiliz ekibinden Ewart Horsfall, 1912 Stockholm Olimpiyatında aynı teknede Altın Madalya kazanmıştı. 1912 ve 1913 Boat Race yarışında kazanan Oxford ekibindeydi. 1914’te bu defa kaybeden Oxford ekibinde idi ancak aynı yıl Henley’de iki ayrı yarışta birinci geldi. 1. Dünya Savaşında pilot oldu, 1916 ve 1918’de iki askeri nişan kazandı. Harpten sonra tekrar küreğe döndü ve 1920 Olimpiyatına katıldı. 1947’de Henley Royal Regatta organizasyonunda Steward seçildi ve bir sene sonra da İngiliz Olimpiyat Kürek Takımının menajeri oldu.

*Aynı ekipten Guy Oliver Nickalls, 1908 Londra Olimpiyatında Altın Madalya almış olan Guy Nickalls’ın oğluydu. Oliver, 1928 Amsterdam Olimpiyatında aynı teknede Gümüş Madalya kazanacaktı. Henley yarışlarında ödüller kazanmış, 1921-1922 Oxford ekiplerinde yer almıştır. Amcasının izinden giderek 1950’lerde NARA başkanlığı yapmış, Henley Regatta Steward ünvanını taşımıştır. Bu ünvana ait olan Gümüş Rozet günümüzde Sir Steven Redgrave’de bulunmaktadır.

*1959 yılında Nobel Barış Ödülüne sahip olacak İngiliz atlet Philip Noel-Baker 1500 metrede Gümüş Madalya kazandı. Böylece tarihteki ilk Nobel Ödüllü ve Olimpiyat Madalyalı kişi oldu.

1924

*James MacNabb, 1924 Cambridge ekibindeydi, spor hayatından sonra mali danışman oldu ve 20 yıl boyunca ARA (Amateur Rowing Association) saymanlık görevini yürüttü. 1. Dünya Savaşına katıldı, Batı Afrika ve Burma’da bulundu, Henley Regatta organizasyonunda Steward görevinde bulundu, 1931’den 1933’e kadar Boat Race yarışlarını kazanan Cambridge ekibinin koçluğunu yaptı. 1949-1951 arasında bu defa Oxford Sekiz Tekinin Koçuydu. Tarihte iki takımın da koçluğunu yapan çok az sayıda insandan biri oldu. 

*Sekiz Tek yarışında Birinci olan Amerika ekibinden James Rockefeller, sonraki yıllarda Bankacılık sektöründe ilerleyecek ve Citigroup kurucusu olarak dünyanın en zengin insanlarından biri olacaktı. Standart Oil Company kurucusu olan ünlü milyarder Rockefeller’in ailesindendir.

Rockefeller 4 çocuk, 14 torun, 37 torun çocuğu ve 1 torun torunu sahibi olmuştu. Evi 2004 yılında ölümünden sonra 13.4 milyon dolara satılmıştı. 2009’da tekrar satılmış, bu defa 23.9 milyon dolar ödenmişti.

*Amerikan ekibinde yer alan Benjamin Spock, ilerleyen yıllarda ünlü bir çocuk psikologu oldu, Freud’un çalışmalarını çocuklar üzerinde uyguladı ve yazdığı kitap 50 milyon adet sattı.

*Daha sonraları Tarzan rolü ile herkesin tanıyacağı genç Amerikalı (1904 Romanya doğumlu Jonas) Johnny Weissmüller, yüzmede üç Altın ve su topu takımı ile de bir Bronz madalya aldı.

1928

*Sekiz Tek yarışında Amerika birinci oldu, ikinci olan İngiliz ekibinden Guy Oliver “Gully” Nickalls, dört yıl önce Anvers’te ikinci olan Sekiz Tek Ekibindeydi, 1920 Henley yarışında partneri Richard Lucas ile birlikte Goblets & Nickalls’ Challenge Cup yarışını ünlü Fairbairn ekibine karşı kazanmıştı. 1921 yarışında kaybeden taraf olan Oxfort ekibinde yer almıştı. 1923’te bu kez kazanan Oxfort ekibindeydi. Uzun yıllar NARA (National Amateur Rowing Association) başkanlığını yapmıştır. Babası Guy Nickalls, Henley yarışlarında 22 kez Madalya kazanmış çok ünlü bir kürekçiydi. Henley Goblets yarışlarındaki beş madalyalı rekoru ancak yıllar sonra Sir Steven Redgarave tarafından kırılmıştı. Baba Nickalls 1908 Olimpiyatında Altın Madalya alan Sekiz Tek ekibindeydi.

Dede Guy Nickalls, 1850 yılında Henley yarışlarında İki Tek Dümencisiz teknesi için Silver Goblets & Nickalls' Challenge Cup kupasını başlatmıştır.

*Sekiz Tek yarışında Amerikanın ardından ikinci gelen İngiliz ekibinden Jamie Hamilton, 1927’de Henley yarışlarında Grand Challenge Cup yarışını kazanan Thames Rowing Club Sekiz Tek ekibindeydi. Hamilton, 1986’da Penguin Books’a satılan, kendi adıyla tanınmış ünlü Yayınevini kurup yıllarca başarıyla yönetmişti.

1932 Los Angeles

*Japon Takeichi Nishi, atı Uranus ile Altın Madalya aldı. Nishi 1945 yılında Iwo Jima adası savaşında öldü. Nishi, yıllar sonra Clint Eastwood’un filmi “Letters from Iwo Jima” filminin önemli bir karakteri olacaktı.

*Avustralyalı Dunc Gray ülkesine Bisiklette ilk Altın Madalyayı getirirken Dünya Rekorunun da sahibi oldu. 2000 Sidney Olimpiyatında inşa edilen Veledrom’a adı verildi.

*İki Tek Dümencisiz yarışında Clive Lewis ile birlikte birinci olan 1906 Woodstock doğumlu Hugh Edwards aynı gün, kısa süre sonra Dört Tek Dümencisiz yarışını da kazanacaktı. Edwards, 1926’da Oxfort ekibindeydi, 1928, 1929, 1930 Henley yarışlarında başarılı oldu. 2. Dünya Savaşına İngiliz Hava Kuvvetlerinden katıldı, Atlantik Okyanusuna düşen uçağından kurtulmak için mayınların arasında dört mil kürek çekti. 1949’da Oxfort ekibine koçluk yapmak üzere teklif aldı. 1963 yılında yazdığı “The Way of a Man with a Blade” adlı kürek kitabı yayımlandı. Christ Church Boat Club, bir Dört Tek teknesine “Jumbo Edwards” adını verdi.

1936 Berlin

*Dört Tek Dümencisiz yarışını kazanan Alman ekibinin antrenörü Wolfgang Freyeisen idi. Resim: 1960’lı yıllarda Würzburger Ruderverein kulübünün iskelesinde, teknede Lothar Freyeisen, yanında iskelede babası Wolfgang Freyeisen, küreği tutan Galatasaray’ın antrenörü Ahmet Yavaşoğlu, yanında Galatasaray’ın tekne yapımcısı İstinyeli Cahit Tansu. (Foto: Burak Yavaşoğlu Arşivi)

1936 Olimpiyat Şampiyonu Würzburger Ruderverein Kulübünden gelen Alman Sekiz Tek ekibinin antrenörü olan Wolfgang Freyeisen yıllar sonra Galatasaray Kulübü ile de çalışan, (1980-1981 yıllarında Würzburg kulübünün gururu Almanya Şampiyonu „Bayern Express“ Sekiz Tek ekibinin ünlü antrenörü) Lothar Freyeisen’in babası idi.

1948

*Kürek sporu açısından 1947 tarihi, yıllar sonra kürek teknesi yapımında dünyanın bir numaralı firması olan Empacher ailesinin Doğu Almanya’daki Karlisch ailesi ile birlikte 1923 yılında kurdukları tekne imalatı firmasından ayrılıp Batı Almanya’ya göç ederek Eberbach’ta tekrar imalata başladıkları yıl olarak önemlidir.

*Gümüş Madalya kazanan Japon Halterci Harold Sakata, 1964 yılında çevrilen James Bond filmi Goldfinger’da Oddjob rolünü üstlendi. 

*İki Tek Dümencisiz yarışında birinci olan İngiliz ekibi John Wilson ve Ran Laurie, 1934-1935-1936 yıllarında Boat Race yarışında Oxford karşısında başarılı olan Cambridge ekibinde yer almıştı. İkili Henley yarışlarında da Madalyalar kazanmıştı. Ekibin koçu 1908 Londra Olimpiyatında Tek Çiftede 20 yaşında (40 yaşındaki İngiliz Harry Blackstaffe'ye geçilerek) ikinci olan Alexander McCulloch idi.

Ran Laurie 2000’li yıllarda Beverly Hills filmi ile tanınan Hugh Laurie’nin babasıdır. Hugh Laurie uzun yıllar Dr. House TV dizisinin başrolünde oynamıştır. Ayrıca “101 Dalmaçyalı”, “Sense and Sensibility“, „The Flight of the Phoenix“ gibi filmlerde oynamış, birçok ödül almıştır. Hugh 1980 Boat Race yarışında Oxfort ekibine birbuçuk metre farkla geçilen Cambridge Sekiz Tekinde yer almıştı. Hugh Laurie, ülkemizde 2010 yılında İthaki Yayınevi tarafından yayınlanmış olan Silah Tüccarı adlı kitabı ile de tanınır.

1952 Helsinki

*İtalyan Carlo Pedersoli 100m serbest yüzmede ilk elemelerde elenmişti. Carlo daha sonraları Bud Spencer adı ile çevirdiği filmlerle meşhur olmuştu. Özellikle Terence Hill ile çevirdiği İtalowestern filmleri meşhurdur.

*Tek Çiftede Polonya adına yarışan ve Sovyetler Birliği ile Avustralyalı rakiplerinin ardından Bronz Madalya kazanan Teodor Kocerka ile Kürek Milli Takımımızın yolu 1971 Kopenhag Avrupa Şampiyonasında kesişmişti. Kocerka, Polonya Milli Takım antrenörüydü ve aynı yerde konaklamıştık. Kiraladığımız tekneyi ayarlamamızda çok yardımcı olmuştu. Kocerka 1956’da dördüncü olmuş ve 1960 Olimpiyatında tekrar Bronz kazanmıştır. Kocerka, 1999 yılında Varşova’da vefat etmiştir.

(Helmut en sağda)

 İki Tek Dümencili yarışının Gümüş madalyalı ekibinin hamlası Heinhold 1987’de Türkiye Şampiyonu olan Galatasaray kürek takımına antrenörlük yapmıştı.

1956 Melbourn

*Sporcu yemini Avustralyalı rekortmen orta ve uzun mesafe koşucusu John Landy tarafından okundu. Landy 2001-2006 yılları arasında Victoria Eyaleti Senatörü olarak görev yaptı.

*Açılış töreninin ardından 17 yaşındaki Avustralyalı John Ian Wing Organizasyon Komitesine bir dilekçe verdi. Wing, kapanış töreninde sporcuların açılış törenindeki gibi ülkelerinin bayrakları ardında sırlanması yerine karışık olarak hep birlikte stada girmelerini dilemişti ve bundan sonra kapanış merasimleri John’un dilediği gibi oldu. IOC, yıllar sonra bunu hatırladı ve 2000 Sidney Olimpiyat Köyünde bir caddenin adı John Ian Wing olarak adlandırıldı.

*Melbourne Olimpiyatı “Arkadaşlık Olimpiyatı” olarak adlandırılsa da Macaristan- Sovyetler Birliği Sutopu maçında çıkan kavgaları polisin zorlukla yatıştırması unutulmadı. Neticede şampiyon olan Macar Takımı Amerika’ya bir gösteri maçına gittiğinde takımın yarısı sığınma hakkı istedi ve Macaristan’a geri dönmedi. Sonraları bu olay “Children of Glory” adlı filme konu oldu.

*İki Tek Dümencisiz yarışında birinci olan Amerika ekibinden Duvall Hecht, 1975 yılında sesli kitap “Books on Tape” konseptini yaratmış ve daha sonra şirketini Random House Publishing’e satmıştır.

1960 Roma

*Geleceğin İspanya Kraliçesi Sofia, Yunanistan adına yelken yarışlarına katıldı.

*2004 Amerika seçimlerinde Yeşil Parti adayı olan Peter Cameio bu Olimpiyatta Venezuela adına yelken yarışlarına katıldı.

*Daha sonra Yunanistan Kralı olan 2. Konstantin, Yelken branşında Dragon sınıfında ülkesine Altın Madalya kazandırdı.

*Daha sonra Muhammed Ali olarak adını değiştirecek olan Boksör Cassius Clay, kariyerinin tek Olimpiyat Altın Madalyasını kazandı.

Sekiz Tek yarışında 14 ülke arasında Almanya birinci oldu. Birinci gelen Alman ekibi bir yıl önce 1959 Avrupa Şampiyonasını kazandığında medyadaki etkisi çok büyük oldu ve ekip Almanya’da “Yılın Ekibi” seçildi. Roma Olimpiyatından dört yıl sonra 1964 yılında Avrupa Şampiyonu olan ekip Tokyo Olimpiyatında Amerikalılara geçilip Gümüş Madalya aldı. Ünlü antrenör Karl Adam’ın yetiştirdiği sporcular bu yıllarda ön plana çıkmaya başladı. Karl Adam 1959’dan 1968 yılına kadar yedi Dünya ve Avrupa Şampiyonu ekip ile iki Olimpiyat Birincisi Sekiz Tek yetiştirmiştir. Karl Adam ayrıca 1964 yılından 1976’ya kadar Ratzeburg Kürek Akademisini yönetmiştir.

*Ekibin bir başka kürekçisi Hans Lenk felsefe kitapları yazdı ve 2005 yılında Institut International de Philosophie’de yer alan ilk Alman oldu.

*Alman ekibinin Altın Madalyalı bir diğer kürekçisi Walter Schröder yıllar sonra kürek sporu hakkında yazdığı kitapla ünlü oldu. 

*Aynı yarışta üçüncü gelen Çek ekibinin kürekçisi Bohumil Janousek dört sene sonra Tokyo Olimpiyatında da Bronz Madalya kazanacak, 1969 yılından 1976 yılında kadar İngiliz Milli Takımını çalıştıracak daha sonra da dünyaca ünlü Janousek Yarış futalarını imal eden bir şirket kuracaktı.

1964 Tokyo

*Amerikalı geleceğin ağır kilo boks şampiyonu Joseph William "Smokin Joe" Frazier 20 yaşında ilk ve tek Olimpiyat Altınını kazandı.

1968 Mexico

*Dört Tek Dümencili yarışına 13 ülke katıldı, Bronz madalyalı İsviçre ekibinin kürekçisi Denis Oswald 1972 ve 1976 Olimpiyatlarına da katılmıştır. 1972’de Dört Tek Dümencilide sekizinci, 1976’da Dört Çiftede sekizinci olmuştur. Oswald 1974 Luzern Dünya Şampiyonasında Dört Çiftede Dünya Şampiyonu olmuş, 5 kez Tek Çiftede olmak üzere toplam 13 kez İsviçre Şampiyonluğunu kazanmıştır.

1989 yılında eski başkan Thomas Kellerin vefatı üzerine FISA başkanı seçilmiştir. 1991’den beri IOC üyesi, 2012 Oyunlarında IOC başkanlığı yapmıştır.

1972 Münih

*Rus atlet Valeriy Borzov 100 ve 200 metreleri kazandı. 100 metrede favori Amerikalılar yarı finalde kendilerine yanlış start saati verildiği için haklarını kaybetmişlerdi. Valeriy yıllar sonra Ukrayna Spor Bakanı oldu.

*1947 Münih doğumlu Amerikalı Frank Shorter Maratonu kazandı ve Amerika’da koşuculuğun halk sporu olmasına yol açtı. Frank, dört yıl sonra Montreal’de de Gümüş kazandı,  yıllar sonra Kolorado’da adına yarış düzenlenmeye başladı ve bronz heykeli dikildi.

*Birinci gelen Batı Alman ekibinin hamla sırtı Johann Faerber 1976’ya kadar aktif sporculuğa devam etti. Faerber, 1988 yılında Galatasaraylı Kürekçiler Münih Olimpiyat Köyünde kamp yaptıkları sırada tesisin İşletme Müdürü idi. 

 *Sekiz Tek yarışında altıncı olan Polonya ekibinden Marian Siejkowski, 1964 Tokyo Olimpiyatında İki Tek Dümencilide altıncı olmuştu. 1980’lerin başında Batı Almanya-Berlin Ulusal Kürek Merkezinde, daha sonra da kürek dünyasındaki ikinci evim olan Frankfurter Germania 1869 takımında benden sonra antrenörlük yaptı, aramızda çok samimi bir arkadaşlık kurulmuştu ancak hızlı araba kullanmaya çok meraklıydı ve genç yaşında bir trafik kazasında hayatını kaybetti. Oğlu 1967 doğumlu Matthias, dev cüssesiyle tipik bir İki Tek Dümencili kürekçisiydi. 5.37.0 gibi inanılmaz bir derece ile Ergometre Dünya Rekorunu kırdı. Bu rekor 2000'de Rob Waddel tarafından 5.36.6 ile kırıldı. Ergometre efsanesi Matthias şu günlerde Polonya-Breslau’da  "AZS Politechnika Wrocklaw" kulübünde.

1976 Montreal

*Japon atıcılık takımı sporcusu Taro Aso 32 yıl sonra ülkesinde Başbakan oldu.

*Açılışı yapan İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in kızı Prenses Anne İngiliz Binicilik takımının bir sporcusu olarak Olimpiyata katıldı.

*Thomas Bach Rio Olimpiyatında Kürek Takımı Koçu Recep Akıcı hoca ile birlikte

*Batı Alman Thomas Bach, Eskrimde Altın Madalya kazandı, Bach yıllar sonra IOC başkanı olacaktı.

*Kadınlar Dört Çifte yarışında birinci gelen Doğu Alman ekibinin hamla sırtı Jutta Lau, dünyanın en iyi antrenörlerinden biridir. 2001 yılında FISA tarafında “Yılın Antrenörü” seçilmiştir. 2000 Olimpiyatlarında çalıştırdığı Dört Çifte ve İki Çifte ekipleri Altın almış, Tek Çiftesi Bronz, Hafif Kilo İki Çiftesi de Gümüş kazanmıştı.  2004 Olimpiyatlarında çalıştırdığı ekiplerden Dört Çifte ve Tek Çifte Altın alırken İki Çiftesi ve Hafif Kilo İki Çiftesi Gümüş kazanmıştır. Jutta Lau, Dinamo Potsdam kulübü sporcusudur.

*Jutta, 2009 yılında Çin Milli Takımı Kadın kürekçilerini Olimpiyata hazırlamak için bir kontrat imzalayarak Almanya’dan ayrıldı. 2012 Olimpiyatında Çin Kadın takımının 1X, 2X, 4X ve LW2X (Gümüş Madalya) teknelerinin tümünde A Final çekmesi gözden kaçmadı.

1980 Moskova

*İki Tek Dümencili yarışında Ruslara bir saniye ile geçilerek üçüncü olan Yugoslav ekibi Dusko Mrduljas, Zlatko Celent 1973 yılında Ankara Mogan gölünde düzenlenen Cumhuriyetin 50. Yılı yarışlarında birinci olmuştu.

*Sekiz Tek yarışında İkinci olan İngiliz ekibinin kürekçisi John Pritchard, İngiliz Kürek tarihinin en ilginç kişiliklerinden biridir. Pritchard, 1984 Olimpiyatında dördüncü olan Sekiz Tekteydi. 1981 Münih Dünya Şampiyonasında Gümüş kazandı, 1984 Olimpiyatında da beşinci oldu. İki sene Oxfort’u, iki sene de Cambridge’i çalıştıran Pritchard üç kez Cambridge için Oxfort’a karşı yarıştı, 1986’da kazandı ve Oxfort’un 1976’dan beri süre gelen 10 birinciliğini durdurdu ancak ertesi sene Oxfort tekrar kazanacak ve bu defa 6 yıllık bir seri sürdürecekti.

*1980 Olimpiyatı ve sonraki yıllarda kürek dünyasında iki önemli keşif yer aldı.

İlk olarak Karbon Fiber küreklerin mucidi olan Dick ve Pete Dreissigacker kardeşler 1981 yılında bisiklet parçalarından imal ettikleri Concept Model A adını verdikleri kapalı salon kürek çekme aletini yarattılar. Derhal büyük ilgi gören aletin 1986 yılında B Modeli, 1993 yılında C Modeli ve 2003 yılında D Modeli piyasaya çıktı. 2006 yılında D Modelinin geliştirilmişi olan Concept2 üretildi. Adını Yunanca "İş Ölçer" anlamındaki Ergometre'den alan alet günümüzde sadece kürek dünyasının değil tüm spor branşlarında ve fitness salonlarında kullanılan bir antrenman aleti oldu. Alete eklenen elektronik donanımlarla birlikte Crash-B gibi çok popüler yarışmalar yapılmaya başlandı.

*İkinci olarak “Kayar Dirsekli Tekne” olarak anılan bir keşif, Alman kürekçi, antrenör ve eğitimci Dr. Volker Nolte ile Empacher Firmasının çalışmalarıyla pratiğe geçirildi. 1980 yılında Dr. Nolte kendi dizaynı olan kayar dirsekli tekne ile (ileri yaşına rağmen) Essen’de yapılan Almanya Şampiyonasına katıldı.

Ben de Frankfurter Germania 1869 kulübünün antrenörü olarak o yarıştaydım. Volker ile birlikte yarış saatine kadar tekneyi gözden uzak bir kayıkhanede hazırladık, Volker, yarış öncesi ısınmasını da kayıkhanenin içinde yaptı. Starta kısa bir süre kala tekneyi uzak bir iskeleden beraberce suya indirdik. Elimde dürbün ve kronometre ile tüm yarışı takip ettim. Yarış Peter Michael Kolbe ile Volker arasında geçti ve sonunda Kolbe çok az bir farkla birinci oldu. Kolbe’nin son metrelerdeki korku dolu bakışlarını unutamam.

Derhal milli takımlar ve zengin kulüpler kayar dirsekli tekne siparişi vermeye başladılar. Empacher’in başkanı Leo Wolloner tarafından yapılan ilk teknelerden biriyle Kolbe o yıl Dünya Şampiyonu oldu. Teknede sabit duran oturak ve kayan dirsek-ayaklık kombinasyonu teknenin başının ve kıçının kürek başı ve sonlarında batmasını önlediği için teknenin hızını azaltan su sürtünmesi faktörünü önemli derecede azaltıyor, bu da yarışçıya çok önemli saniyeler kazandırıyordu. Ancak Empacher tarafından teknenin çok pahalı olarak piyasaya sürülmesi ortaya bir eşitsizlik çıkarttı ve FISA 1983 yılında yarışlara bu tekneyle katılmayı yasakladı. Böylece önemli bir icat Olimpiyatlara katılamadan müzeye kalktı. Kayar dirsekli tek çifte, Galatasaray’dan sonra Almanya’daki ikinci evim olan Frankfurter Germania 1869 kulübünün Almanya Şampiyonu olan kürekçisi Marcel Hacker tarafından 2003 yılında antrenman amaçlı olarak kullanıldı.      

1984 Los Angeles

*İngiliz Sebastian Coe arka arkaya ikinci kez 1500 metrede Olimpiyat Madalyası kazanan ilk atlet oldu. Coe 2012 Olimpiyatında IOC’de İngiltere’yi temsil edecekti.

*İngiliz kürekçi Steve Redgrave, “Sir” ünvanını almadan ve arka arkaya beş Altın Madalya kazanmadan önceki ilk birinciliğine bu Olimpiyatta erişti. Radgrave, BBC’nin en tanınmış 100 İngiliz adlı sıralamasında 36. sırada yer almış, Olimpiyatlarda arka arkaya 5 Altın kazanmış ilk İngiliz kürekçidir. Bu rekoru İngiliz Bisikletçi Chris Roy tarafından 2012 Olimpiyatında kazanacağı altıncı Altın Madalya ile kırılacaktır.

*Dört Tek Dümencili yarışında birinci gelen İngiliz ekibinden Martin Cross dört sene önce Moskova’da Bronz kazanan Dört Tek Dümencili ekibindeydi. Cross’un ilginç bir Bronz Madalya koleksiyonu bulunmaktadır. 1978 ve 1979 Dünya Şampiyonalarında Dört Tek Dümencisizde, 1991 Dünya Şampiyonasında da Sekiz Tek teknesinde hep üçüncü olmuştur. Cross, Olympic Obsession adlı bir kitap yazmıştır ve The Guardian gazetesinde kürek sporu ile ilgili yazıları yayımlanmaktadır.

*Ekibin diğer bir üyesi olan Richard Budgett, bu yarıştan sonra mesleği olan doktorluğa yönelmiş, 1992, 1994, 1998, 2002, 2006 Kış Olimpiyatlarında İngiliz ekibinin tıbbi danışmanlığını yapmış 2012 Londra Olimpiyatında da oyunların resmi “Medical Officer” sorumluluğunu taşımıştır.

*Sekiz Tek yarışında birinci gelen Kanada ekibinden Michael Evans, Oxfort’ta eğitim gördüğü yıllarda Sekiz Tekin hamlacısı olarak Cambridge ekibine karşı yarışmıştı, günümüzde Goldman Sachs firmasının Asya Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanıdır. 

*Kadınlar İki Çifte yarışında birinci olan ekipten Elisabeta (Oleniuc) Lipa Romanya’nın Olimpiyat Altını sahibi kürekçisi olarak 2008’de Thomas Keller ödülüne layık görüldü. Lipa 1984 İki Çifte, 1992 Tek Çifte ve Sekiz Tek 1996 -2000 - 2001 Sekiz Tek teknelerinde birinci olmuştu. 2009’dan beri Romen Kürek Federasyonu Başkanıdır, ayrıca Dinamo Bügreş kulübünün de başkanlığını yürütmektedir. 

1988 Seul

*Dört Çifte yarışında ikinci olan ekibin kürekçisi Rolf Thorsen dört sene sonra 1992 Barselona Olimpiyatında da aynı teknede Gümüş kazanacaktı. Thorsen’in Dünya Şampiyonalarında kazandığı üç Altın, iki Gümüş ve bir Bronz Madalyası vardır. Rolf Thorsen, 2000 yılından beri Norveç Kürek Federasyonu Başkanıdır.

2000 Sidney

*Dört Tek Dümencisiz yarışında birinci gelen İngiliz ekibinde yer alan 1.93m boy ve 98kg ağırlığa sahip James Cracknell aslında küreğe başladığı ilk yıllarda hep hayal kırıklığına uğramıştı. 1991 ile 1995 yılları arasında katıldığı Dünya Şampiyonalarında Madalya alamamış, 1996 Atlanta’da İki Çiftede ancak 17. olabilmişti. Aynı sene Sir Steven Redgrave’in Dört Tek Dümencisiz ekibine geçerek Madalyalar kazanmaya başladı. 2004’te ikinci Olimpiyat zaferinden sonra ülkesinde önemli ödüller ve ünvanlar kazandı. Cracknell aynı zamanda macera sporları konusunda da adından çok bahsedilen bir atlettir. 2005-2006 yıllarında Atlantic Rowing yarışına katılmış, “Sprit of EDF Energy” teknesiyle 4700 kilometreyi 49 gün, 19 saat ve 8 dakikada geçmiştir. Daha sonra 2008 yılında (Amundsen Omega3 South Pole Race) Güney Kutbunu Kürekle geçme yarışına katılmış, kayaklarla 750 km yardım malzemesi taşıyan dört ekipten birinde yer almıştır. Bu aktiviteler BBC tarafından dizi halinde yayınlanmıştır.

2008 Pekin

*Harvard Üniversitesi kürek takımından Amerikan Milli takımına seçilen ve 2008 Pekin Olimpiyatında İki Tek Dümencisiz A Final yarışında altıncı olan Amerikalı ikiz kardeşler Tyler ve Cameron Winklevoss, bir sene önce Amerikan Sekiz Teki ile Dünya Şampiyonasında dokuzuncu olmuşlardı.

İkizler, 2002 yılında internet üzerinde ConnectU adında bir sosyal paylaşım ağı kurdular. Sadece Harvard Üniversitesi öğrencilerine erişim izni veren bu site çok rağbet görerek birkaç gün içinde yüzlerce kullanıcıya ulaşınca bilgisayar programcısı olan arkadaşları Mark Zuckerberg’i yardıma çağırdılar. Fikri yetersiz bulan Zuckerberg 2004 yılında “thefacebook” adında bütün dünyadaki bilgisayar kullanıcılarına açık bir site kurdu. Kısa sürede binlerce kullanıcıya ulaşan site Napster Müzik paylaşım sitesi kurucusu Sean Parker’ın fikri ile adını değiştirerek “facebook” olarak yoluna devam etti ve milyonlarca kullanıcıya erişti. Winklevoss kardeşler fikri kendilerinden çaldığı gerekçesi ile Zuckerberg’i mahkemeye verdiler, 2011 Haziran ayında 20 milyon dolar nakit ve 45 milyon dolar değerinde hisse alarak davadan vaz geçtiler. Bu olay, gişe rekorları kıran “The Social Network” adlı filmin konusu oldu. Tyler ve Cameron Winklevoss kardeşler 2013 yılında para piyasalarında orijinal fikirlerin peşinden koşarak Bitcoin sanal para kavramına 11 Milyon Dolar yatırım yaptıklarını bildirdiler.   

Celal Gürsoy

14.09.2016